Đã 6 năm kể từ khi tôi phát hiện ra Bitcoin, và tôi vẫn cảm thấy ngạc nhiên trước những tiềm năng của công nghệ này. Bitcoin đã đạt được một điều gì đó hoàn toàn phi thường, và đó là điều mà tôi nghĩ đa phần các hệ sinh thái altcoin không có được.
Bitcoin là một hệ thống tài chính hoạt động trong sự vắng mặt của niềm tin. Không có cơ quan quản lý, người giống lãnh đạo nhất thì đã biến mất suốt nhiều năm, và một sự bế tắc giao thức kéo dài 2 năm là bằng chứng sống rằng không thể áp đặt những thay đổi không mong muốn lên mạng lưới này. Bạn sẽ không kết thúc bằng một tình huống trong đó các nhà phát triển nhân đôi nguồn cung tiền lưu thông trong một tháng để tài trợ cho bản thân họ, vì chẳng ai – từ nhà phát triển, thợ đào đến các sàn giao dịch và nhà quản lý – có khả năng đưa những thay đổi không mong muốn vào trong giao thức.
Mục tiêu cốt lõi của Sia là mang cùng mức độ phân quyền như vậy đến cho hoạt động lưu trữ dữ liệu. Chúng tôi muốn bất cứ ai cũng có thể lưu trữ dữ liệu của họ, và người tải lên dữ liệu có toàn quyền và độc quyền kiểm soát dữ liệu. Và chúng tôi muốn những dữ liệu đó được bảo vệ khỏi những hư hại, ví dụ như không ai có thể đánh cắp, kiểm duyệt hay từ chối truy cập tới dữ liệu – thợ đào, nhà phát triển hay chính phủ đều không thể. Dữ liệu của bạn thuộc về bạn, và Sia đặt mục tiêu trở thành một công cụ đám mây nơi bạn hoàn toàn chắc chắn là không ai có thể thay đổi những dữ liệu đó.
Chúng tôi đã nhìn thấy rằng sức mạnh đó là một con dốc trơn, và khi một cá nhân hay một nhóm người có sức mạnh, họ gần như sẽ không bao giờ từ bỏ nó một cách tự nguyện. Chúng tôi đã thấy điều đó xảy ra với các chính phủ, công ty và những nhà phát triển altcoin. Ví dụ, nền tảng Etherum đã có toàn quyền kiểm soát các giao thức trong tương lai, bao gồm cả các quyền thực hiện những thay đổi sâu rộng đến các lĩnh vực như thuật toán sự đồng thuận, nguồn cung tiền và thậm chí là hạ giá chuỗi. Hầu hết các nhà phát triển trong hệ sinh thái altcoin vẫn duy trì mức độ kiểm soát tương tự, nghĩa là người dùng của hệ sinh thái “phân quyền” này thường sẽ đặt toàn bộ niềm tin vào đội ngũ phát triển.
Đó không phải là điều chúng tôi muốn cho Sia. Chúng tôi vẫn luôn cẩn thận từ ngày đầu tiên để tránh bản thân bị cuốn vào mạng lưới hết mức có thể. Sia ra mắt hồi tháng 6/2015, không phụ thuộc một chút nào vào bất kỳ máy chủ nào của chúng tôi, và xuất hiện với tư cách một chuỗi khối ngang hàng hoàn toàn phân quyền. Và trong mỗi bản phát hành, chúng tôi lại bảo đảm rằng mạng lưới sẽ hoạt động hết công suất ngay cả khi chúng tôi đột ngột biến mất. Là những nhà phát triển, chúng tôi luôn kiên định với một điều: không sự tập quyền nào được phép xuất hiện ở bất kỳ phần mềm cốt lõi nào.
Là những nhà phát triển, chúng tôi luôn kiên định với một điều: không sự tập quyền nào được phép xuất hiện ở bất kỳ phần mềm cốt lõi nào.
Điều này làm cho công việc trở nên khó khăn hơn. Nó có nghĩa là các máy chủ không thể tự động điều chỉnh giá để khớp với giá trị đồng USD (bạn cần phải tin vào một dịch vụ tập trung để biết giá của Siacoin) mà không có phần bổ trợ (plugin) hay phần mở rộng (extension) của một bên thứ ba. Nó có nghĩa là chúng tôi không thể dựa vào các máy chủ của mình để giúp người dùng tăng tốc độ tải chuỗi khối ban đầu của họ. Nó có nghĩa là chúng tôi không thể khảo sát mạng lưới và tạo một danh sách các máy chủ tốt hoặc xấu để người dùng của chúng tôi dựa vào đó. Nó có nghĩa là những tính năng mà các đối thủ cạnh tranh của chúng tôi có thể thêm vào chỉ với một vài dòng mã thường sẽ không thể được thêm vào Sia. Chúng tôi phải suy nghĩ theo cách hoàn toàn khác khi lập trình. Nhưng bù lại, chúng tôi nhận được sự phân quyền thật sự. Không có sự gian lận hay xâm nhập nào, và không có sự hứa hẹn nào từ nhóm phát triển rằng chúng tôi cuối cùng sẽ từ bỏ quyền lực – chúng tôi vốn đã chẳng nắm quyền lực gì.
Một trong những mục tiêu lớn nhất chúng tôi đạt được là chúng tôi không có khả năng đẩy các cập nhật lên mạng lưới. Khi có một bản cập nhật, người dùng phải tự mình chọn tải nó xuống. Điều đó có nghĩa là có thể mất nhiều tháng trước khi một bản phát hành mới được chạy trên đa phần mạng lưới. Có nghĩa là bất kỳ thay đổi nào chúng tôi đưa ra phải tương thích với mọi phiên bản phần mềm đã phát hành được nhiều tháng (và thậm chí là nhiều năm) trước. Có nghĩa là nếu chúng tôi đưa ra một bản cập nhật tồi, nó sẽ chẳng bao giờ được đa số chấp nhận.
Kết quả của lý tưởng đó là Sia là một mạng lưới đòi hỏi bạn phải tải toàn bộ chuỗi khối để bắt đầu. Có nghĩa là bạn cần phải có tiền mã hóa trước khi cung cấp hay sử dụng dịch vụ lưu trữ. Có nghĩa là nói chung, thiết lập đó khó hơn nhiều so với trên các mạng lưới khác. Tuy nhiên, phần thưởng thì rất thật: SIA là một ứng dụng phân quyền, và nó được phân quyền theo những cách mà hầu hết người dùng altcoin thậm chí còn không nhận ra là có thể.
Đây là cam kết của chúng tôi với mạng lưới: một đường cong lạm phát cố định, dữ liệu mã hóa theo mặc định, không có dịch vụ tập trung nào liên quan với bất kỳ phần mềm bên thứ nhất nào (phần mềm bên thứ ba có thể tạo ra sự tập quyền nếu muốn – nhưng giao thức cốt lõi phải độc lập và phân quyền), và không đợt hardfork tương lai nào xa rời những lời hứa hay giả định cốt lõi của mạng lưới hôm nay, trừ phi đợt hardfork được nêu rõ là bắt buộc để giữ cho mạng lưới có thể hoạt động (những thứ như tấn công DAO sẽ không được xem như mối đe dọa hiện hữu).
Và phần thú vị hơn nữa là: chúng tôi đã thiết lập mạng lưới để người dùng có quyền củng cố lời hứa này. Bạn không chỉ đơn thuần tin tưởng chúng tôi sẽ giữ lời hứa (không giống như với hầu hết các altcoin khác). Chúng tôi không thể ép bạn nâng cấp hay chuyển sang một mạng lưới bạn không thích, không có tính năng tự động cập nhật nào mà chúng tôi có thể lạm dụng để di chuyển mạng lưới sang một đợt fork mới. Và việc mã hóa hoàn toàn là nguồn mở – không gì có thể ngăn cản bạn giữ lại một phiên bản cũ của phần mềm nếu bạn không thích phiên bản mới.
(lưu ý: chúng tôi vẫn có một vài kế hoạch hardfork. Kế hoạch lớn tiếp theo liên quan đến việc thay đổi thuật toán điều chỉnh sự khó khăn, vì thuật toán hiện tại đã thất bại và sẽ là tin xấu nếu chúng tôi có ASIC trước khi sửa được. Tất cả những đợt hardfork khác đều có chung ý định: sửa những chỗ bị hỏng hóc. Và mọi đợt hardfork đều sẽ có rất nhiều cảnh báo và nhiều thời gian cho cộng đồng lên tiếng nếu họ không thích một thay đổi được đề xuất nào đó).
Chúng tôi cam kết mang đến sự phân quyền. Chúng tôi cam kết xây dựng cơ sở hạ tầng đáng tin cậy nơi yếu tố niềm tin hoàn toàn được loại bỏ. Và chúng tôi đã chứng minh sự cam kết của mình bằng cách xây dựng một mạng lưới nơi chúng tôi có ít quyền lực nhất có thể. Bạn không cần phải tin tưởng rằng các nhà phát triển sẽ làm điều đúng đắn. Những chuỗi khối thực sự sẽ giúp người dùng biết rằng không ai có thể gây hại cho mạng lưới khi không có sự tin tưởng, và đây là điều chúng tôi muốn cho Sia.
